Kanada uzoq vaqtdan beri sifatli ta’lim va immigratsiyaga yo’l izlayotgan xalqaro talabalar uchun magnit bo’lib kelmoqda.
Kanada hukumati yaqinda xalqaro talabalarni qabul qilishni cheklash bo’yicha siyosatlarni kuchaytirdi, bu esa mamlakatning oliy ta’lim muassasalarida notinchliklarni keltirib chiqardi. Immigratsiya vaziri Mark Miller keyingi ikki yil davomida o’qish uchun ruxsatnomalarni 10% ga qisqartirishni e’lon qildi, bu safar magistratura va doktorantura talabalarini ham qamrab oldi.
Ushbu cheklovlar nafaqat oliy ta’lim sohasini qayta shakllantirmoqda, balki Kanadaning talabalar uchun mehmondo’st manzil sifatidagi global obro’sini xavf ostiga qo’ymoqda. Ontario universitetlari qabul qilishning qisqarishi tufayli deyarli 1 milliard dollar daromad yo’qotilishini taxmin qilmoqda. Bunga misol, Seneca Politechnikasi bazi kampuslar kabi dargohlar vaqtincha yopilmoqda, bu esa allaqachon sezilarli ta’sirlarni ko’rsatmoqda.
Bu yerda biz Kanadaning qayta ko‘rib chiqilgan xalqaro talabalarga oid siyosatlarining ta’sirlarini va ular ta’lim hamda iqtisodiyot kelajagini qanday shakllantirishi mumkinligini o‘rganamiz.
Xalqaro Talabalar uchun Yangi Cheklovlarning Ta’siri
1. Oliy Ta’lim Muassasalariga Moliyaviy Bosim
Kanadaning oliy ta’lim muassasalari xalqaro talabalarga ko’pdan beri tayanib kelmoqda, chunki ular mahalliy talabalar to’lovlaridan besh barobar ko’p to’laydilar.
Faqatgina Ontarioda universitetlar xalqaro talabalar sonining kamayishi tufayli keyingi ikki yilda 1 milliard dollarlik daromad yetishmasligini prognoz qilmoqda.
Ontariodagi universitetlar kengashi 2024-25 o’quv yilida moliyaviy yo’qotishlar 300 million dollarni oshishi mumkinligini, va bu tendensiya davom etsa, keyingi yilda zarar ikki barobarga ko’payishi mumkinligini taxmin qilmoqda.
Ontariodagi universitetlar kengashi prezidenti Stiv Orsini federal hukumatning yondashuvini “qattiq chora” deb tanqid qildi, chunki u muassasalarga keng miqyosda ta’sir qilmoqda va buning o’rniga ro‘yxatga olinmagan (ta’lim muassasalar bilan shartnomalari bo’lmagan) agentlarni nazoratga olish to’g’riroq bo’lishini aytdi. Ushbu cheklovlar munosabati bilan mamlakat bo’ylab universitetlar dasturlarni qisqartirishga, infratuzilmani modernizatsiya qilishni kechiktirishga va hatto talabalar uchun zarur bo’lgan uy-joy loyihalarini bekor qilishga majbur bo‘lishdi.
2. Ta’lim Takliflari va Talabalar uchun oqibatlar
Budjetlarning qisqarishi bilan muassasalar akademik dasturlarni, talabalar xizmatlarini kamaytirishdan boshqa iloji yo’q, bu esa mahalliy va xalqaro talabalarga ham ta’sir ko’rsatadi. Masalan, Seneca Politechnikasi xalqaro talabalar sonining kamayishi tufayli Markham kampusini vaqtincha yopib, dasturlarini Toronto hududidagi boshqa joylarga ko’chirmoqda. Seneca prezidenti Devid Agnyu, o’zgarishlar “Kanada brendiga katta zarar yetkazdi” deya qayd etdi. Noaniq viza siyosati va to’satdan qabul qilishdagi qisqartirishlar potensial talabalarni qo‘rqitmoqda va bir vaqtlar rivojlangan xalqaro ta’lim sektorini yanada qiyindroq vaziyatga qo’ymoqda.
3. Qishloq va Shahar Jamoalari uchun Kengroq Moliya Ta’sirlari
Kanada Kollejlari va Institutlari (CICan) prezidenti Pari Jonston xalqaro talaba to’lovlariga qattiq tayanadigan qishloq va uzoq hududlarda joylashgan kollejlarning duch kelayotgan qiyinchiliklarini ta’kidladi. Kollejlar yangi yollashlarni, yangi qurilishlarni va ayrim dasturlarni to‘xtatishga majbur bo‘lishdi. Ushbu o’zgarishlar nafaqat ta’lim sohasiga ta’sir ko’rsatmoqda, balki ushbu muassasalar asosiy ish beruvchi va iqtisodiy rivojlantiruvchi hisoblangan mahalliy iqtisodiyotlarga ham zarar yetkazmoqda.
Kanadaning Ta’lim Maskani Sifatidagi Global Obro’siga Ta’sir
1. Xalqaro Talabalar Orasida Kanadaning Jozibasi Pasayishi
Kanada xalqaro talabalarning ish va rezidentlik yo’lini taklif qiluvchi, inklyuziv va sifatli ta’lim manzili sifatida yuqori o‘rinni egallab kelgan.
Biroq, ApplyBoard bosh direktori Meti Basirining ogohlantirishicha, Kanada endi AQSh va Buyuk Britaniyadan keyingi uchinchi eng mashhur joyga tushib ketdi, buni esa cheklovchi immigratsiya siyosati va talabalar vizalariga qo’yilgan chegaralar bilan izohlash mumkin.
Talabaning turmush o’rtoqlag’iga beriladigan vizalarni cheklash singari choralar yoshi katta talabalarda Kanadada taxsil olishda qiziqish kamayishiga olib kelmoqda va moliyaviy talablar bilan ish ruxsatlari bo’yicha cheklovlar Kanadada o’qishni jozibasiz variantga aylantirmoqda.
2. Siyosatda Jamoat Tasavvuri va Siyosiy Motivlar
Xalqaro talaba siyosati bo’yicha tadqiqotchi Deyl Makkartni fikriga ko’ra, bu yaqin siyosatlar siyosiy kayfiyatning o’zgarishi bilan bog’liqdek ko’rinadi.
Talaba vizalarini qisqartirish hukumatning immigratsiya masalalarida jamoatchilik tashvishlariga nisbatan qat’iy ko’rinish berish uchun qilingan harakat bo’lishi mumkin.
